findik1 1
1.1 İklim İstekleri
Fındık nemli ve ılıman iklim bölgelerinde iyi bir gelişme göstermekte ve bol ürün vermektedir. Karadeniz kıyı bölgesi bu yönüyle dünyanın en uygun fındık ekolojisini oluşturmaktadır. Yarı nemli, kurak iklim bölgelerinde fındık yetiştirilse de yağışın yetersiz olması nedeniyle sulama zorunludur.
Yıllık ortalama sıcaklığın 13-16oC olduğu yörelerde fındık en uygun yetişme şartlarını bulmaktadır. Ayrıca bu yörelerde en düşük sıcaklığın -8,10oC'yi, en yüksek sıcaklığın 36-37oC'yi geçmemesi, yıllık yağış toplamının 700 mm'nin üstünde olması ve yağışın aylara dağılımının dengeli olması gerekmektedir. Temmuz ve Ağustos aylarında yağışın yetersiz olması durumunda mutlaka sulama yapılmalıdır. Bunun yanında Haziran ve Temmuz aylarındaki oransal nem de %60'ın altına düşmemelidir.
Fındık Karadeniz Bölgesinde sahilden 80 km içeriye ve 1200-1300 m yüksekliğe ekonomik olarak yetiştirilebilmektedir.
Fındıkta yüksek verim alınabilmesi için kültürel ve teknik uygulamaların yerinde ve yeterli bir düzeyde yapılması ve bu uygulamalardan yeterli sonuçları alabilmek için de iklim isteklerinin iyi bilinmesi gerekli olmaktadır.
Fındıkta çiçeklenmeden önceki yaz döneminde, erkek çiçekler Mayıs-Haziran aylarında, dişi çiçekler ise Temmuz-Ağustos aylarında oluşmaya başlamakta; Kasım-Aralık aylarında başlayan tozlanma 4-5 ay gibi süre Mayıs ayına kadar devam etmekte, Mayıs ayında döllenme ve meyve tutumu gerçekleşmekte, Haziran sonunda iç gelişiminin önemli bir kısmı tamamlanmakta ve Ağustos ayında hasat olumuna gelmektedir. Bir yıl boyunca gerçekleşen bu olaylar üzerinde iklim koşullarının olumlu ya da olumsuz yönde öenmli etkileri görülebilmektedir.
Fındıkta erkek ve dişi çiçeklerin açma zamanı çeşide ve iklim koşullarına bağlı olarak değişmektedir. Düşük sıcaklıklar çiçeklenme başlangıcını değiştirebilir. Kışın hava şartlarının da etkisiyle, Aralık ayının sonlarına doğru tozlanma başlamaktadır. Erken olgunlaşan çeşitler Kasım ayının ortalarında çiçeklenmeye başlar. Buna karşılık, geç çiçeklenen çeşitler Mart ayının sonu ve hatta Nisan ayının ortalarında bile çiçeklenebilmektedir.
Olumsuz iklim koşullarının etkili olduğu bazı yıllarda, diğer ülkelere göre düşük olan fındık verim daha da düşmektedir. Bu durumda, verim düşüklüğüne sebep olan faktörlerin incelenmesi, bu faktörleri ortadan kaldıracak veya etkisini azaltacak önlemlerin belirlenmesi son derece önemli görülmektedir.
Fındığın şiddetli soğukları ve ilkbahar donları olmayan, yaz aylarında nispeten yüksek sıcaklık, düzenli yaz yağmuru ve vejetasyon periyodu boyunca yüksek nem bulunan yerlerde yetiştirilmesi gerekmektedir.
Fındığın odun dokusu, tam dinlenme durumunda -25oC ile -30oC' ye dayanabilmektedir. Gelişmenin başlamasıyla bu dayanıklılık azalmaktadır. Çiçek tozları açıkta -4oC, anter içerisinde -8oC'ye dayanabilmektedir. Bu sınırı aşan düşük sıcaklık dereceleri döllenmeyi engelleyerek dökümlere sebep olmaktadır. Dişi çiçekler (karanfiller) -8oC'den itibaren zarar görmeye başlamakta, -14oC'den büyük oranda zarar görmekte, -16oC'de ise tamamen ölmektedir. Ayrıca, ilkbahar geç donlarıaçılmış sürgün gözlerine büyük oranda zarar vermekte ve vadi içlerindeki bahçelerde soğuk rüzgarlar da önemli zararlar meydana getirmektedir.
Fındık nemli ve ılıman iklim bölgelerinde iyi bir gelişme göstermekte ve bol ürün vermektedir. Karadeniz kıyı bölgesi bu yönüyle dünyanın en uygun fındık ekolojisini oluşturmaktadır. Yarı nemli, kurak iklim bölgelerinde fındık yetiştirilse de yağışın yetersiz olması nedeniyle sulama zorunludur.
Yıllık ortalama sıcaklığın 13-16oC olduğu yörelerde fındık en uygun yetişme şartlarını bulmaktadır. Ayrıca bu yörelerde en düşük sıcaklığın -8,10oC'yi, en yüksek sıcaklığın 36-37oC'yi geçmemesi, yıllık yağış toplamının 700 mm'nin üstünde olması ve yağışın aylara dağılımının dengeli olması gerekmektedir. Temmuz ve Ağustos aylarında yağışın yetersiz olması durumunda mutlaka sulama yapılmalıdır. Bunun yanında Haziran ve Temmuz aylarındaki oransal nem de %60'ın altına düşmemelidir.
Fındık Karadeniz Bölgesinde sahilden 80 km içeriye ve 1200-1300 m yüksekliğe ekonomik olarak yetiştirilebilmektedir.
Fındıkta yüksek verim alınabilmesi için kültürel ve teknik uygulamaların yerinde ve yeterli bir düzeyde yapılması ve bu uygulamalardan yeterli sonuçları alabilmek için de iklim isteklerinin iyi bilinmesi gerekli olmaktadır.
Fındıkta çiçeklenmeden önceki yaz döneminde, erkek çiçekler Mayıs-Haziran aylarında, dişi çiçekler ise Temmuz-Ağustos aylarında oluşmaya başlamakta; Kasım-Aralık aylarında başlayan tozlanma 4-5 ay gibi süre Mayıs ayına kadar devam etmekte, Mayıs ayında döllenme ve meyve tutumu gerçekleşmekte, Haziran sonunda iç gelişiminin önemli bir kısmı tamamlanmakta ve Ağustos ayında hasat olumuna gelmektedir. Bir yıl boyunca gerçekleşen bu olaylar üzerinde iklim koşullarının olumlu ya da olumsuz yönde öenmli etkileri görülebilmektedir.
Fındıkta erkek ve dişi çiçeklerin açma zamanı çeşide ve iklim koşullarına bağlı olarak değişmektedir. Düşük sıcaklıklar çiçeklenme başlangıcını değiştirebilir. Kışın hava şartlarının da etkisiyle, Aralık ayının sonlarına doğru tozlanma başlamaktadır. Erken olgunlaşan çeşitler Kasım ayının ortalarında çiçeklenmeye başlar. Buna karşılık, geç çiçeklenen çeşitler Mart ayının sonu ve hatta Nisan ayının ortalarında bile çiçeklenebilmektedir.
Olumsuz iklim koşullarının etkili olduğu bazı yıllarda, diğer ülkelere göre düşük olan fındık verim daha da düşmektedir. Bu durumda, verim düşüklüğüne sebep olan faktörlerin incelenmesi, bu faktörleri ortadan kaldıracak veya etkisini azaltacak önlemlerin belirlenmesi son derece önemli görülmektedir.
Fındığın şiddetli soğukları ve ilkbahar donları olmayan, yaz aylarında nispeten yüksek sıcaklık, düzenli yaz yağmuru ve vejetasyon periyodu boyunca yüksek nem bulunan yerlerde yetiştirilmesi gerekmektedir.
Fındığın odun dokusu, tam dinlenme durumunda -25oC ile -30oC' ye dayanabilmektedir. Gelişmenin başlamasıyla bu dayanıklılık azalmaktadır. Çiçek tozları açıkta -4oC, anter içerisinde -8oC'ye dayanabilmektedir. Bu sınırı aşan düşük sıcaklık dereceleri döllenmeyi engelleyerek dökümlere sebep olmaktadır. Dişi çiçekler (karanfiller) -8oC'den itibaren zarar görmeye başlamakta, -14oC'den büyük oranda zarar görmekte, -16oC'de ise tamamen ölmektedir. Ayrıca, ilkbahar geç donlarıaçılmış sürgün gözlerine büyük oranda zarar vermekte ve vadi içlerindeki bahçelerde soğuk rüzgarlar da önemli zararlar meydana getirmektedir.